Jij in jouw klein hoekje en ik in ’t mijn
Terwijl ik in mijn gedachten bezig was met de tekst voor deze blog, viel bovenstaande versregel mij te binnen. Het bleek een regel uit het kinderversje ‘Jezus zegt dat Hij hier van ons verwacht’, uit de bundel van Johannes de Heer (lied 827). Het was voor mij zó lang geleden dat ik het als kind leerde (en zong), dat ik de hulp van Youtube nodig had, om het oorspronkelijke lied terug te vinden. En terwijl ik naar de tekst luisterde realiseerde ik mij, dat ik mij toen nooit had kunnen indenken, dat ik deze versregel ruim vijftig jaar later nog eens zou gebruiken, om de vinger te leggen bij een ontwikkeling van een heel andere orde, maar die zich nu wél steeds duidelijker manifesteert. En dan heb ik het over het feit dat een rap toenemend aantal mensen in meer of mindere mate in een eigen bubbel leeft. De eigen wereld die velen voor zichzelf creëren, om het leven (ogenschijnlijk) aangenamer en gemakkelijker te maken. Wanneer had jij voor het laatst de (fysieke) hulp van anderen nog nodig? Jij in jouw klein hoekje en ik in ’t mijn. Volkomen onafhankelijk, toch? Maar is dat ook zo?
Jij in jouw klein hoekje …
De wérkelijke aanleiding voor deze blog vond ik echter in een artikel in de VPRO-gids van week 8, 2019, waarin de Engelse psychologe Susan Blackmore werd aangehaald. In het artikel werd het verband tussen genen, memen en tremen uiteengezet. Kortgezegd komt het erop neer dat de genen, via de biologische voortplanting zorgen voor nieuw leven, worden de culturele waarden die wij aan elkaar doorgeven, zoals een godsdienst of ideologie, aangeduid met memen en zijn het de (technologische) tremen, die zich vermenigvuldigen via onze apps en apparaten. Levend in de eigen bubbel worden wij geconfronteerd met de overlevingsdrang van onze technologie. Nauwelijks nog via een gedeeld gedachtegoed, steeds meer in beslag genomen door de ‘getrechterde’ waarheid, die binnenkomt via de slimme apps die ons vertellen wat wij willen horen. “Hé, jij in jouw klein hoekje, wie had het ook alweer over ‘fake-news’?” Gaat de mensheid het verliezen van de apparaten die zij zelf heeft uitgevonden?
… en ik in ‘t mijn
Nieuw is het allemaal niet. Doet het niet sterk denken aan de vaak zo verguisde verzuiling? Ook al kwam in de tweede helft van de vorige eeuw die verzuiling weliswaar steeds meer onder druk te staan, lange tijd was het wel de paraplu waaronder mensen konden worden samengebracht. Op basis van levensbeschouwing zocht (en vond je vaak) aansluiting bij gelijkgestemden in kerk, politieke partij, vakbond of vereniging. En voor het nieuws waren er de krant, periodieken en de omroep. Om nog maar te zwijgen van het onderwijs. Voor alles was een zuil. “Jij in jouw klein hoekje en ik in ’t mijn.” Er is niet veel veranderd, zou je zeggen. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Maar er is ook een kenmerkend verschil. Het waren gelijkgestemden die elkaar vonden in een gezamenlijk gedachtegoed. Neem een politieke partij als de KVP. Deze partij, die later opging in het CDA, had in 1955 nog bijna 430.000 leden. Ofwel zo’n 35% meer dan alle politieke partijen in Nederland in 2018 tezamen aan leden hadden. Van machtsblok naar versplintering. “Jij destijds in jouw grote zuil, ik nu in mijn kleine hoekje.”
Machtsblok versus splinter. Verhitte debatten versus oordoppen en oogkleppen.
Wij namen afscheid van het machtig collectief, dat er niet zelden in slaagde veranderingen door te voeren. Dat enthousiasme bij de leden teweeg kon brengen en een oproep tot strijd in de andere zuil(en). Er waren idealen om voor te strijden. Verhitte debatten, die werden gevoerd, op grond van idealen. Idealen, waarvan er vele inmiddels zijn gerealiseerd. Of idealen die wij zelf in een ander daglicht hebben geplaatst. Er wordt meer gerelativeerd dan ooit. En dat laatste steeds vaker in de eigen, individuele bubbel. Als er al gelijkgestemden zijn, dan zien we elkaar niet staan, omdat de oordoppen en oogkleppen de communicatie verhinderen. Raakt een gedeeld gedachtegoed niet steeds meer uit beeld? Worden wij in beslag genomen door de ‘getrechterde’ waarheid, die binnenkomt via de slimme apps die ons vertellen wat wij willen horen? Maakt de versplintering van het speelveld onze samenleving onbestuurbaar? Gaat de mensheid het verliezen van de apparaten die zij zelf heeft uitgevonden?
F*ck die oordoppen en oogkleppen!
Waar kies jij voor? Waar stá jij voor? Heb jij nog een persoonlijke missie en een visie? Durf jij met passie het debat aan te gaan? Durf jij die oordoppen en oogkleppen af te doen? Vanuit Juncta Juvant training & coaching ben ik wel benieuwd naar jouw mening. Kom eens langs of laat wat van je horen!
Met vriendelijke groeten, Machiel Kuijt
Recente reacties