Ik denk, ik twijfel, dus ik besta
Met deze filosofische stelling introduceerde de Franse filosoof René Descartes omstreeks 1640 een belangrijk element van de westerse filosofie. Overgeleverde waarheden kunnen onjuist blijken te zijn, en ook je eigen waarneming kan je bedriegen. Maar als zelfs je eigen zintuigen je kunnen bedriegen, waarvan kun je dán nog zeker zijn? Is er dan nog iets wat we zeker kunnen weten? Descartes concludeerde dat het simpele feit dát hij twijfelt, betekent dat hij bestaat. Het enige dat je echt zeker kunt weten is dat je bestaat. Want je denkt, twijfelt. Deze zekerheid vormde voor Descartes de grond om op te staan. Het beginpunt om in zijn filosofie van uit te gaan. Ik twijfel, dus ik besta.
“Onzekerheid en verandering houden je scherp”
Dit citaat van de Franse president Emmanuel Macron, las ik onlangs in een interview met hem in dagblad Trouw. Wát staan deze woorden in een schril contrast met het “Make America great again” van Donald Trump! Of andere hardliners, waarvan je zelf de namen wel kunt noemen … Toch wel een merkwaardige situatie; hoe onzekerder een volk zich voelt, hoe harder de roep om een sterke leider. Om aan alle onzekerheid voorgoed een eind te maken. Zou, als je zo door redeneert, het omgekeerde ook het geval kunnen zijn? Dat een leider die tekenen van onzekerheid toont, of open staat voor verandering, juist een gevoel van onzekerheid oproept? Leiderschap. Dat is wél waar het om gaat. Een volk, maar even goed een bedrijf, een sportteam, of een gezin, hebben leiding nodig. Stel je daarbij de zelfverzekerde leider voor. Degene die de weg wijst. Geen twijfel kent. Grote kans dat, wanneer er niet een manier is bedacht om dat de kop in te drukken, er oppositie ontstaat. Polarisatie. Twee kampen, die zomaar lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan. Het kamp van de volgers en dat van de twijfelaars. Roept een leider van het type Macron dan geen weerstand op, hoor ik je denken? Tuurlijk wel. Maar, door eerlijk te zijn over onzekerheden die je hebt of ziet en open te staan voor verandering, laat je wel ruimte voor anderen. Niemand hoeft zich buitengesloten te voelen. Iedereen wordt uitgenodigd mee te denken. Mag ook twijfelen. Mag bestaan.
Wanneer gooide jij voor het laatst het roer drastisch om?
“Waar ben ik mee bezig?” of “Kom ik wel voldoende tot mijn recht in deze functie?” zijn vragen die vooraf gaan aan een drastische verandering. Zomaar een paar vragen die je niet verwacht bij een leider van het type Trump. Daarom voel ik mij meer thuis bij leiders die durven uit te komen voor hun eigen twijfel. Zo lang het daar maar niet bij blijft. Er moeten uiteraard wél keuzes worden gemaakt. Ben jij ook niet altijd even zelfverzekerd? Wil je misschien je twijfel weleens met iemand in vertrouwen delen? Ik ga graag met je in gesprek. Via https://junctajuvant.nl/ kun je een afspraak maken.
Met vriendelijke groet,
Machiel Kuijt
Recente reacties